(İSTANBUL) – İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) bugün yayımladığı kapsamlı raporda, son 11 yılda en az 695 çocuğun MESEM’lerde, tarımda, sanayide ve inşaatlarda çalışırken hayatını kaybettiğini açıkladı.
12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü yaklaşırken yayınlanan raporda çok çarpıcı veriler bulunuyor. Derinleşen yoksulluğun çocuk işçi istihdamını arttırdığını, her yıl yaşanan binlerce yaralanma, uzuv kaybı ve psikolojik problemlerin yanı sıra 60 ila 70 çocuğun hayatını kaybettiği vurgulandı.
MESEM: Devlet Eliyle Çocuk İşçi Yaratma Projesi
2006 yılında Milli Eğitim Bakanlığı ve Koç Holding arasında imzalanan ve “Meslek Lisesi, Memleket Meselesi” sloganıyla gerekçelenerek duyurulan protokolle, çocukların iş hayatında kullanılmasının önünün açıldığını belirten İSİG, özetle şunları kaydetti:
“Bu sadece AKP iktidarıyla sınırlandırılamayacak çok katmanlı bir sermaye projesidir. Her sermaye projesinde olduğu üzere MESEM’lere de ekonomik ve ideolojik hegemonyayı tamamlamaya dönük asli roller tanımlanmıştır. MESEM, emek piyasasını uzun vadeli biçimlendirmenin araçlarından birisidir. Düşük ücretlerin ve uzun çalışma sürelerinin hakim olduğu emek yoğun sektörleri ayakta tutmaya hizmet eden MESEM programları, öğrenci-işçi konsepti eşliğinde ekonomik üretim birimi haline gelmiştir. Nisan 2023 tarihi itibarıyla mesleki teknik eğitim çerçevesinde döner sermaye kapsamındaki üretim gelirleri 2 milyar liraya yükselirken, bu gelirden öğrenci ve öğretmenlere düşen pay sadece 300 milyon liradır. Üretim gelirinin geçtiğimiz yılsonu itibarıyla 3,5 milyar liraya yükseldiği tahmin ediliyor.”
Raporda Başka Neler Var?
İSİG, yasal düzenlemelerle çocuk işçiliğinin normalleştirilmesine karşı çizgisini korurken, acımasız üretim çarklarına sokulmalarına, ücretsiz işgücü olarak görülüp sakatlanma ve ölümleri pahasına çalıştırılmalarına göz yumulmasına karşı tavrını koruyor.
İş kolları açısından değerlendirildiğinde, çocuk işçilerin yüzde 55’inin tarım, yüzde 20’sinin sanayi, yüzde 14’ünün hizmetler ve yüzde 11’inin inşaat sektöründe çalıştığı görülüyor.
Raporda trafik ve servis kazası sebebiyle hayatını kaybeden çocukların oranının yüksek olmasının, mevsimlik tarım işçiliği yaptırılan çocukların güvensiz yöntemlerle taşınması olduğunun altı çiziliyor. Boğulmaların da ağırlıkla mevsimlik tarım kaynaklı olduğu, ezilmelerin ise sanayi merkezli olduğu belirtiliyor.
Dikkat Çeken Diğer Bir Detay: Göçmenlerin Durumu
Hayatını kaybeden göçmen çocuk işçilerin neredeyse tamamının Suriyeli olması dikkat çekiyor.
Raporun sonuç bölümünde çocuk işçiliğinin yasaklanması, mesleki öğrenimin çocuk gelişimine uygun bir biçimde planlanması ve kamusal kurallar çerçevesi içinde olması gerektiği vurgulanırken şunlar da kaydediliyor: “Ancak bunları sistem içinde ifade etmek (çocuk işçiliği sınırlandırma mücadelesi çok önemli olsa da) tek başına bir anlam ifade etmiyor. Örgütlenmek, mücadele etmek ve direnmek gerekiyor. Geleneksel emek örgütlenmelerinin kendi üyelerinin çıkarlarını bile koruyamadığı ve buharlaştığı bu dönemde çocuklarımızı koruyacak örgütlenmelerin ve mücadelelerin araçlarını oluşturmalıyız…”