Cumhurbaşkanının onayıyla Letonya, Türkiye’den sonra sözleşmeden ayrılan ilk AB ülkesi olacak
(Haber Masası) – Letonya Parlamentosu, 13 saatten uzun süren tartışmalı bir oturumun ardından ülkenin “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nden çekilmesine ilişkin yasayı onayladı. Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics yasayı onaylarsa Letonya, Türkiye’nin ardından sözleşmeden ayrılan ilk Avrupa Birliği üyesi olacak.
Parlamentoda 56 “Evet” Oyu ile Kabul Edildi
Kamu yayıncısı LSM’nin haberine göre, Letonya Parlamentosu’nda yapılan ikinci oylamada çekilme kararı 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla kabul edildi.
Oturumda muhalefet ve iktidar partileri arasında yoğun tartışmalar yaşandı. Oylama öncesi ve sırasında kadın örgütleri ile insan hakları savunucuları, kararın geri çekilmesi için Parlamento önünde gösteriler düzenledi.
Cumhurbaşkanı Kararı 10 Gün İçinde Onaylayacak
Sözleşmeden çekilme kararının yürürlüğe girebilmesi için Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in onayı gerekiyor.
Rinkevics, X (eski Twitter) hesabından yaptığı açıklamada, “Kararı ideolojik veya siyasi değil, devlet çıkarları ve hukuki yönleriyle değerlendireceğim” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanının yasayı parlamentoya iade etme hakkı bulunuyor, ancak Meclis aynı metni yeniden kabul ederse Rinkevics bu kez itiraz edemiyor.
Protestolar ve Hukuki Girişimler
Letonya’da birçok kadın örgütü, sivil toplum kuruluşu ve insan hakları savunucusu karara karşı kitlesel protestolar düzenledi. Bazı muhalefet partileri, sözleşmeden çekilme yasasının Anayasa Mahkemesi’ne taşınabileceğini açıkladı.
Yasanın referanduma götürülmesi olasılığı da gündemde, ancak mevcut kriterler nedeniyle bu ihtimalin düşük olduğu belirtiliyor.
Kararı Sağcı Muhalefet Partisi Gündeme Getirdi
Sözleşmeden çekilme tasarısı, sağcı muhalefet partisi “Letonya İlk Sırada” (Latvia First) tarafından parlamentoya sunuldu. Tasarı, hükümet koalisyonunu oluşturan üç partiden birinin desteğiyle Meclis’te kabul edildi.
Istanbul Sözleşmesi Nedir?
2011 yılında İstanbul’da düzenlenen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi toplantısında kabul edilen İstanbul Sözleşmesi, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadelede uluslararası düzeyde bağlayıcı ilk anlaşmadır.
Sözleşme şu hedefleri taşır:
Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü şiddeti önlemek,
Mağdurları korumak ve desteklemek,
Failleri cezalandırmak,
Devletlerin toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde politika üretmesini sağlamak.
Avrupa Birliği 2017’de sözleşmeyi imzaladı. Türkiye, 2011’de ilk imzalayan ülke olmuş, 2021’de ise Cumhurbaşkanı kararıyla sözleşmeden çekilmişti.
Letonya’nın çekilme sürecinin tamamlanması halinde, bu adım AB içinde bir ilk olacak.