İSTANBUL – Türkiye hızla yaşlanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 65 yaş ve üzeri nüfus son beş yılda %20,7 artarak 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı.
Gelecek projeksiyonları, bu oranın 2030’da %13,5’e, 2040’ta %17,9’a, 2060’ta %27’ye ve 2100’de %33,6’ya yükseleceğini gösteriyor. Ancak bu değişimin sebebi yalnızca doğal yaşlanma süreci değil. Türkiye’de çocuk sahibi olmak büyük bir ekonomik yük haline geldi ve doğum oranları hızla düşüyor.
Gençler Çocuk Yapamıyor: Geçim Sıkıntısı Engel Oluyor
Çocuk sahibi olmak geçmişte doğal bir süreçken, bugün birçok aile için ciddi bir finansal karar haline geldi. Asgari ücretin açlık sınırının altında kaldığı Türkiye’de, bir çocuğu büyütmenin maliyeti ortalama bir ailenin karşılayamayacağı seviyelere ulaştı. Bebek bakım ürünlerinden eğitim masraflarına kadar her kalemde fiyatlar giderek yükseliyor.
Günümüz Türkiye’sinde bir bebeğin en temel giderleri şöyle:
• Bebek bezi: Aylık 600-800 TL, yıllık 7.200-9.600 TL
• Bebek maması: Aylık 1.000-1.500 TL, yıllık 12.000-18.000 TL
• Islak mendil ve bakım ürünleri: Aylık 200-300 TL, yıllık 2.400-3.600 TL
• Kıyafet ve temel eşyalar: Yıllık 5.000-7.000 TL
• Sağlık giderleri (özel hastaneler, aşılar, rutin kontroller): Yıllık 10.000-15.000 TL
• Bakıcı veya kreş ücretleri: Aylık 8.000-15.000 TL, yıllık 96.000-180.000 TL
Bu veriler ışığında, bir bebeğin ilk yılındaki temel maliyetleri 132.600 TL ile 233.200 TL arasında değişiyor. Türkiye’de ortalama bir maaş düşünüldüğünde, bu rakamlar birçok aile için çocuk sahibi olmayı imkansız hale getiriyor.
Devlet Destekleri Yetmiyor
İktidar, bu yılı “aile yılı” ilan ettiğini ve doğum oranlarını artırmak için “en az üç çocuk” önerisini yineliyor, ancak sunulan teşvikler çocuk büyütmenin astronomik maliyetleri karşısında yetersiz kalıyor. Avrupa ülkeleri çocuk sahibi olan ailelere düzenli maddi destek sağlarken, Türkiye’de devlet yardımları yalnızca sembolik seviyede.
Örneğin, Almanya’da devlet her çocuk için aylık 250 eurodan fazla destek sağlarken, Türkiye’de doğum yardımı tek seferlik ve düşük bir miktar ile sınırlı. Üstelik kreş desteği, özel aşılar ve eğitim gibi konularda ebeveynlere yeterli destek sağlanmıyor.
Gençler Neden Çocuk Yapmıyor?
Türkiye’de doğurganlık oranı hızla düşerken, gençlerin çocuk sahibi olmayı tercih etmemesinin başlıca sebepleri şöyle:
• Ekonomik belirsizlik: Düşük maaşlar, artan kiralar ve temel giderler nedeniyle gençler çocuk yapmayı göze alamıyor.
• Gelecek kaygısı: Eğitim ve sağlık masraflarının sürekli artması, çocuk sahibi olmayı büyük bir risk haline getiriyor.
• Kadınların iş gücüne katılımı: Kadınlar doğum sonrası işe dönmekte zorlanıyor. Ücretsiz kreş desteğinin olmaması, çalışan anneleri büyük bir çıkmaza sokuyor.
• Sosyal destek eksikliği: Ailelere yönelik sosyal yardımlar yetersiz ve düzensiz olduğu için çocuk büyütmenin tüm yükü ebeveynlere kalıyor.
Türkiye İçin Ne Anlama Geliyor?
TÜİK projeksiyonları, doğurganlık oranlarının düştüğünü ve yaşlı nüfusun hızla arttığını gösteriyor. Ancak bu durumu tersine çevirmek için yalnızca “daha fazla çocuk yapın” çağrıları yeterli değil. Gerçek çözüm, insanlara çocuk yapabilecekleri ekonomik ve sosyal koşulları sunmaktan geçiyor.
Aksi takdirde, Türkiye hızla yaşlanan ve üretken nüfusun giderek azaldığı bir ülkeye dönüşebilir. Bugün Türkiye’de çocuk sahibi olmak lüks hale geldi ve bu durum sadece bireysel bir tercih değil, ekonomik bir zorunluluk haline geldi. Eğer bu maliyetler düşürülmezse, Türkiye’nin genç nüfusu hızla azalacak ve yaşlanan bir toplumu finanse etmek giderek daha zor hale gelecek.
Haber: Özge Kar