İstanbul – Gazi Mahallesi’nde 12 Mart 1995’te yaşanan ve 22 canımzın hakka yürüdüğü katliamın 30. yılı nedeniyle binlerce kişi bir araya geldi. Gazi Cemevi önünde düzenlenen anmada, katledilenler için saygı duruşunun ardından bir anıt açılışı gerçekleştirildi.
Yapılan konuşmalarda, katliamın aydınlatılması ve sorumluların yargılanması çağrısı yinelendi.
Alevi kurumları ve demokratik kitle örgütlerinin düzenlediği anmada konuşan Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı Cemevi Başkanı Hıdır Karataş, Alevilerin birlikte yaşamı savunduğunu belirterek, “Yeni, demokratik, çağdaş ve özgürlükçü bir anayasa istiyoruz” dedi.
Hacı Bektaşı Veli Anadolu Kültür Vakfı Genel Başkanı Ercan Geçmez ise 30 yıldır Gazi Katliamı’nın aydınlatılması için mücadele ettiklerini hatırlattı:
“Katliamlarla yüzleşmek isteniyorsa, katliam anıtlarının meydanlara konulması gerekiyor. Toplumsal barış ve yüzleşme için katillerden hesap sorulmalı, demokratik bir anayasa yapılmalı. Aksi takdirde, bu katliamlar yaşanmaya devam edecek.”
DEM Parti İstanbul Milletvekili Celal Fırat, “Aleviler olarak yan yana gelmeliyiz. Ülkede ve Ortadoğu’da demokratik bir coğrafya oluşana kadar mücadele edeceğiz. Elbet bir gün hesap verecekler” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Ali Gökçek ise, Suriye’de Alevilere yönelik katliamların sürdüğüne dikkat çekerek, “Bizler bu acılar bir daha yaşanmasın, barış olsun, katliamı yapanlar hesap versin diye mücadele etmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
“Katliamın Failleri Korundu, Halk Cezalandırıldı”
Konuşmaların ardından kitle, 12 Mart 1995’te silahlı saldırının yaşandığı kahvehaneye yürüyüş düzenledi. Burada, saldırıda öldürülenlerin isimleri okunarak anıldı. Daha sonra sloganlar eşliğinde katliamın yaşandığı eski postane önüne, Dostlar Kıraathanesi önüne yürüyüş gerçekleştirildi. Yurttaşlar, 1995 yılında canların hakka yürüdüğü noktalara karanfil bıraktı.
Eski postane önünde okunan basın açıklamasında, devletin halka yönelik baskı ve sindirme politikalarına dikkat çekildi. 1995’te yaşanan saldırının, yalnızca Gazi Mahallesi’ne değil, tüm muhalif kesimlere bir gözdağı vermek için gerçekleştirildiği vurgulandı.
Basın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“Katiller nasıl oldu da Gazi gibi polis devriyesinin yoğun olduğu bir yerde ellerini kollarını sallayarak ortadan kayboldular? Gazi halkı bunun cevabını biliyor. Bu nedenle öfkesi sel oldu ve Gazi Karakolu’na akmaya başladı.”
Gazi ve Ümraniye Şehit Aileleri Platformu temsilcileri yaptıkları açıklamada; Gazi halkının 3 gün süren direnişiyle tarihe geçtiğini belirtirken, polislerin halka yönelik otomatik silahlarla ateş açtığı, yüzlerce kişinin yaralandığını ve 17 kişinin yaşamını yitirdiğini hatırlattı.
“Unutmadık, Unutturmayacağız!”
Anma etkinliği, katliamın yaşandığı noktalarda yapılan açıklamaların ardından Gazi Mezarlığı’nda sona erdi. Anmaya katılan yurttaşlar; mezarlıkta yapılan törende, hakka yürüyen canların mezarlarına karanfiller bıraktı.
Şehit Aileleri Platformu temsilcisi basın açıklamasında, Alevilere yönelik saldırıların sistematik olarak sürdüğünü belirterek şu ifadelere yer verdi:
“Sivas’tan Gazi’ye, Maraş’tan Roboski’ye katliamlarla yüzleşilmedikçe adalet sağlanamaz. Bu topraklarda birlikte yaşamak istiyoruz. Aleviler bu ülkede eşit yurttaş olana kadar mücadelemizi sürdüreceğiz.”
15 Mart’ta Ümraniye’de yapılacak anma için de çağrı yapılan açıklamada yurttaşlar, “Katledilen canlarımızı unutmadık, unutturmayacağız!”, “Katil HTŞ, İşbirlikçi AKP!”, “Gazi’de düşene dövüşene bin selam!” sloganlarını attı.
Anma yürüyüşünün ardından Gazi Cemevi’nde hakka yürüyen canlar için lokma verilerek etkinlik sona erdi.
Gazi Katliamı’nda Ne Yaşandı?
12 Mart 1995’te Gazi Mahallesi’nde üç kahvehane ile bir pastane, içindeki insanlarla birlikte otomobilden açılan ateşle tarandı. Halil Kaya olay yerinde hayatını kaybederken, saldırıyı protesto etmek için sokağa çıkan halka polis tarafından ateş açıldı. Gazi Mahallesi’nde 17 kişi öldürüldü, saldırılar daha sonra Ümraniye 1 Mayıs Mahallesi’ne sıçradı. Burada da polis saldırısında 5 kişi yaşamını yitirdi.
Resmi kayıtlara göre 300’den fazla kişi yaralandı.
Gazi Katliamı ile ilgili açılan davada 20 polis hakkında Eyüp 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı, ancak dosya “güvenlik gerekçesiyle” Trabzon’a gönderildi. 2001 yılında tamamlanan davada 18 polis beraat etti, yalnızca iki polis göstermelik cezalar aldı:
• Polis Ahmet Albayrak, 4 kişiyi öldürmekten 3 yıl 24 ay hapis cezası aldı.
• Mehmet Gündoğan, 1 kişiyi öldürmekten 1 yıl 8 ay hapis cezası aldı.
Ancak her iki polisin de cezaları ertelendi ve kısa süre sonra mesleklerine geri döndüler.
Öldürülenlerin yakınları davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı. AİHM, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yaşam hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Türkiye, tazminata mahkûm edildi.
Katliamda yaşamını yitirenlerin isimleri şöyle:
Halil Kaya, Mehmet Gündüz, Zeynep Poyraz, Fadime Bingöl, İsmihan Yüksel, Ali Yıldırım, Dilek Sevinç, Reis Kopal, Fevzi Tunç, Mümtaz Kaya, Genco Demir, İsmail Baltacı, Hasan Pugan, Hasan Sel, Sezgin Engin, Dinçer Yılmaz, Hasan Gürgen, Hakan Çabuk, Yaşar Aydın, Dilek Şimşek, Hasan Ersizer.
Haber – Fotoğraf: Özge Kar