(İSTANBUL) – Türkiye’de pestisit krizi büyümeye devam ediyor. AB raporuna göre Türkiye, 408 kez AB standartlarını ihlal etti. Bu ihlallerin 168’i pestisit kalıntısı nedeniyle.
Türkiye’de halk sağlığı sorunu büyümeye devam ediyor. Tarım zehri olarak anılan pestisit ise son günlerde sıkça konuşulan konuların başında. Avrupa Birliği Komisyonu Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi (RASFF), İdari Yardım ve İşbirliği (AAC), Tarımsal Gıda Sahtekarlığı (FFN) ve yeni entegre edilmiş Bitki Sağlığı Ağı (PH) verilerini baz alarak oluşturduğu 2023 yılı gıda güvenliği raporunu açıkladı. Rapora göre Türkiye sınıfta kaldı.
Türkiye AB Standartlarını 408 Kez İhlal Etti
Rapora göre Türkiye, ihraç ürünlerin sağlık standartlarını tehlikeye atan seviyelerdeki ‘pestisit kalıntıları’ nedeniyle geri gönderim yapılan ilk ülke. Yalnızca 2023 yılında gıda güvenliği standartlarını ihlal ettiği için AB ülkeleri 408 kez Türkiye ürünlerini geri gönderdi. Öte yandan bu ürünlerin 168’inin sebebi ise pestisit kalıntıları. Bununla beraber Türkiye’yi 333 bildirimle Çin ve 303 bildirimle Hindistan takip ediyor. En çok bildirim yapan ilk 3 ülke sırasıyla Almanya, Hollanda ve Belçika.
Rapora göre en yaygın rastlanan pestisitler, klorpirifos (299 vaka), asetamiprid (75 vaka), etilen oksit ve 2-kloroetanol (67 vaka).
RASFF bildirimleri arasında ayrıca mikrobiyolojik bulaşmalar, mikotoksinler, yasaklı maddeler, etiketleme hataları, beyan edilmeyen içerik, yabancı madde ve ambalaj sorunları yer alıyor.
“Pestisit Krizi”
Bildirimlerden bazıları şöyle:
-Polonya, Türkiye’den gelen limonlarda AB Komisyonu’nun gıda ürünlerinde yasakladığı pestisit buprofezin ve limit değerin üzerinde etoksazol tespit etti.
-Almanya, Türkiye’den gelen siyah ayçiçeği tohumlarında aflatoksinler belirledi.
-İtalya, Slovakya ve Norveç Türkiye’den gelen kuru incirlerde yasal limitlerin üzerinde aflatoksin belirledi. Bunun üzerine ürünleri sınırdan geri gönderdi.
-Norveç Türkiye’den kabuklu susam tohumlarında, Finlandiya ise kimyonda patojenik bakteri olan Salmonella tespit etti. Sınırdan geri gönderdi.
-Romanya Türkiye menşeli domateste pestisit indoxacarb tespit etti.
-Polonya kurutulmuş kekiğin 35 pirolizidin alkaloidin limit değerinin aştığını bildirdi.
-Yine Polonya Türkiye menşeli narda asetamipirid limitinin aşıldığını tespit etti.
-Kıbrıs, Türkiye’den ihraç edilen gül yaprağında yasaklı pestisit profenofos ve triazofos kalıntıları bildirdi.
-İrlanda öğütülmüş kimyonda yüksek düzeyde pirolizidin alkaloidleri belirleyerek bu ürünleri sınırdan geri gönderdi.
-Belçika haşhaş tohumlarında opyum alkaloidleri belirledi.
Geri Gönderilen Gıdalar Hakkında Dikkat Çeken Yönetmelik Detayı
Oda TV‘den Gözde Sula Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı ve yürürlükte olan yönetmeliklerini inceledi. İhraçtan geri dönen ürünler hakkında yer alan maddeler arasında yer alan bir detay, bakanlık yetkililerinin ‘geri gönderilen ürünlerin imha edildiği’ açıklaması ile çelişen ifadeler içeriyor. Söz konusu madde şöyle:
Madde 11.6.c
c) İlgili mevzuatında belirtilen şartları karşılaması halinde, ürün özelliği ve kullanım amacı dikkate alınarak ürünün ilk kullanım amacı dışında başka bir kullanım amaçlı yurda girişine izin verilebilir (Örneğin; uygun olmayan gıdanın hayvan yemi olarak veya biodizel yapımında veya sabun yapımında kullanılması vb.). Bu durumda, ihraç edilen gıdanın tekrar gıda, yemin tekrar yem veya yemin gıda olarak kullanım amaçlı yurda girişine izin verilmez.
Hayvan Yemine Dönüştürülen Gıdalar
Pestisit kalıntıları nedeniyle geri gönderilen ürünlerin iç pazara sokulması kamuoyunda tartışma konusuydu. Yönetmelikteki bu madde bir başka tehlikeyi ortaya çıkardı. Kimyasal içeren bu ürünlerden üretilen yemle beslenen hayvanlar yine market raflarında karşımıza çıkıyor. Halihazırda tavuk çiftlikleri halk arasında tartışma konusuydu. Hayvanlara verilen pestisitli yemler ise büyük bir krize kapı araladı. Yemlerin sadece kümes hayvanlarında değil balık çiftlikleri ve besi hayvanlarında da kullanıldığı düşünülürse tehlike büyük. Hayvansal tüm gıdalarda kimyasal kalıntıları olduğu şüphesi tartışılmaya başlandı.
Türk Böbrek Vakfı’ndan “Endişeliyiz” Açıklaması
Türk Böbrek Vakfı (TBV) konuya ilişkin bir açıklama yaptı. Sebzeler, bakliyat, et, süt ve yumurta gibi birçok gıdada rastlanan pestisit kalıntılarından en çok etkilenen gruplar arasında özellikle organ nakli olan bireyler, çocuklar ve hamilelerin yer aldığını söyledi. TBV Başkanı Timur Erk şunları aktardı:
“Pestisitlerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması için bireysel önlemler yeterli olmayabilir. Bu nedenle pestisit kullanımını azaltmaya yönelik tarım politikalarını desteklemek ve kamuoyunda bu konuda bilinçlendirme kampanyaları düzenlemek büyük önem taşıyor. Aynı zamanda, yetkililerin denetimleri artırması şarttır.”