(İSTANBUL)- CHP’li Ümit Özlale, asgari ücreti açlık sınırı üzerinden tartışmanın yaratacağı olumsuzluklara dikkat çekti. Özlale, Türkiye’de yoksulluk sınırı TÜRK-İŞ’in hesapladığından daha yüksek olduğunu belirtti. Ardından, yoksul sayısının da açıklanandan daha fazla olduğunu kaydetti.
CHP’li Ümit Özlale: Yaşam Maliyeti Hesaplanmıyor
Özlale, Dünya Gazetesi’nde köşe yazısı kaleme aldı. Yazısında, TÜİK’in Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun belirttiği yöntemi kullandığını belirtti. Günlük gıda harcaması tutarını ve yaşam maliyetini artık hesaplamadığını belirtti. Özlale, yaşam maliyeti konusunda işçi sendikalarının referans aldığını ifade etti. Ardından, “Açlık sınırı gibi yoksulluk sınırı hesaplamaları da güncel tüketim eğilimlerine ve gıda harcamalarının bütçe içindeki değişen oranına göre revize edilmeli” dedi.
Özlale yazısında siyasette popüler olan simit hesabından örnek vererek şu ifadeleri kullandı:
“Simit hesabıyla 4 kişilik hanenin ihtiyaç duyduğu aylık gıda harcaması 5400 TL oluyor. TÜRK-İŞ’in Kasım 2024 için açıkladığı açlık sınırı ise 20.400 TL. Tabii bir de insan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan bir şeyler duymak istiyor ama bakanlığın web sayfasına gittiğinizde açlık sınırıyla ilgili herhangi bir istatistik ya da değerlendirme görmüyorsunuz.”
“Yoksul Sayısı Açıklanandan Daha Fazla”
Ümit Özlale köşe yazısında, yoksulluk sınırının nasıl hesaplandığını ise şu ifadelerle anlattı:
“TÜRK-İŞ yoksulluk sınırını hesaplarken gıdaya yapılması gereken asgari harcamayı tespit edip gıdanın toplam harcama içindeki payını kullanıyor. Buradaki önemli eksik TÜRK-İŞ’in gıda harcamalarının toplam tüketim harcamaları içindeki payını uzun yıllar sabit tutması. TÜRK-İŞ, TÜİK’in 2003–2004 Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketi’ni baz alıp gıda harcamalarının toplam tüketim harcamaları içindeki payını yüzde 30,70 olarak kullanıyor. Gerisi ise standart: Açlık sınırını 30,7’ye böl 100 ile çarp! Yani yoksulluk sınırı açlık sınırının 3,26 katı oluyor.
Oysa biliyoruz ki gıda harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı ve yoksulluğun tanımı zaman içinde değişiyor. Örneğin TÜİK verilerine göre 2003’te Türkiye’deki toplam harcamaların %27,5’i gıda ve alkolsüz içeceklere yapılırken bu oran 2012’de %19,6, 2019’da ise %20,8 oldu. Eğer buna ev dışı gıda harcamasını dahil edersek oran %27,3’e çıkıyor. Dolayısıyla eğer sadece gıda harcamasını kullanırsak yoksulluk sınırı açlık sınırının 4,79 katı oluyor. Bana sorarsanız daha doğru bir yoksulluk tanımı ev dışı gıda tüketimini de dahil etmeli. Zira çalışanların önemli bir kısmı öğle yemeklerine para ödemek zorunda.”
Özlale, “Mevcut verilerle bile TÜRK-İŞ’in açlık sınırından yoksulluk sınırına geçerken düşük bir çarpan kullandığını ve yoksulluk sınırının açıklanandan daha yüksek olması gerektiğini söyleyebiliriz” dedi. Ardından “Ülkemizdeki yoksul sayısı sendikaların yaptığı hesaplamaların öngördüğünden daha bile fazla olabilir” dedi.