(ANKARA) – 61 yıllık Baas rejiminin iki haftadan kısa süren bir saldırı sonucu düşmesinin yankıları, dünya çapında sürüyor.
Rusya, İran, İsrail, Almanya, Fransa, İngiltere ve diğer birçok ülkeden açıklamalar ardı ardına gelirken, geleceğe yön biçmeye endeksli açıklamalar da belirsizlik ortamında havada kalıyor.
Hızlı Çöküş ve Yeni Dönemde Konumlanma Telaşı
El-Kaide’den ayrıldığını söyleyen Muhammed Colani’nin yeni cihatçı örgütü Heyet Tahrir Şam (HTŞ) önderliğinde, diğer cihatçı grupların desteğini de alarak gerçekleştirdiği saldırılar sonucu 12 günde Beşar Esad rejimini sona erdirmesi, yarattığı şaşkınlığın yanında soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
“Şimdi ne olacak?” soruları eşliğinde dünya liderleri de kah kendine pay biçme, kah yeni dönemde konumlanma için kollarını erkenden sıvadı. Açıklamalar da rejimin çöküşünün akşamında basın ve yayın kuruluşlarına düşmeye başladı.
Rusya, Esad’ın Ülkeden Ayrıldığını Dile Getirdi
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Suriye Devlet Başkanı Esad’ın Suriye’yi terk ettiğini duyurdu.
Rus devlet televizyonu Russia Today, “Beşar Esad devlet başkanlığından istifa etmeye ve Suriye’yi terk etmeye karar verdi, silahlı çatışmanın katılımcılarıyla yapılacak müzakerelerin ardından iktidarı barışçıl bir şekilde devretme talimatı verdi. Rusya bu müzakerelere katılmadı. Rusya Federasyonu, Suriye muhalefetinin tüm gruplarıyla temas halindedir. Suriye toplumunun tüm etnik ve dini kesimlerinin görüşlerine saygı gösterilmesine çağırıyor ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararına dayalı olarak kapsayıcı bir siyasi sürecin kurulmasına yönelik çabaları destekliyoruz. Rusya’nın Suriye’deki askeri üsleri yüksek alarmdadır. Şu anda güvenliklerine yönelik ciddi bir tehdit bulunmamaktadır” ifadeleri kullanıldı.
İran: Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmeli
İran Dışişleri Bakanlığı, Suriye’deki son duruma ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, “İran Dışişleri Bakanlığı, Suriye’deki son gelişmeleri dikkate alarak, Suriye’nin birliği, ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi yönündeki temel tutumunu bir kez daha hatırlatmakta ve Suriye’nin geleceğine dair kararların yalnızca bu ülkenin halkına ait olduğunu, dış müdahale veya dayatmalar olmadan, halkın iradesiyle yapılması gerektiğini vurgulamaktadır” ifadelerine yer verildi.
Benjamin Netanyahu ve “Ben yaptım” Övüncü
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Suriye sınırının yakınındaki bölgelere gerçekleştirdiği ziyaret sırasında yaptığı açıklamada, “İran’ın şer eksenindeki kilit bağlantısı olan Esad rejimi düştü. Bu, Esad rejiminin başlıca destekçileri olan İran ve Hizbullah’a vurduğumuz darbelerin doğrudan bir sonucudur. Bu durum, Orta Doğu’da baskıcı ve zalim bu rejimden kurtulmak isteyen herkes arasında bir zincirleme reaksiyonu tetikledi” dedi.
Netanyahu ayrıca, Esad yönetiminin devrilmesini “Orta Doğu için tarihi bir gün” olarak nitelendirdi.
Almanya Başbakanı Scholz’un Açıklaması
Almanya Başbakanı Scholz, Suriye’deki son gelişmelerle ilgili yazılı açıklama yaptı. Scholz, şunları kaydetti:
“Beşar Esad kendi halkına acımasızca zulmetti, sayısız insanın hayatına mal oldu ve pek çok insanın Suriye’den kaçmasına neden oldu, bunların birçoğu da Almanya’ya geldi. Suriye halkı çok büyük acılar çekti. Bu nedenle Esad’ın Suriye üzerindeki hakimiyetinin sona ermesi iyi bir haber. Şimdi önemli olan Suriye’de hukukun ve düzenin bir an önce yeniden tesis edilmesi. Tüm dini topluluklar, tüm azınlıklar şimdi ve gelecekte korumadan yararlanmalıdır. Suriye’deki çatışmaya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı uyarınca siyasi bir çözüm bulunması hala mümkündür.
Gelecekteki yöneticileri, tüm Suriyelilerin onurlu bir şekilde ve kendi kaderlerini tayin ederek yaşamalarını, Suriye’nin egemenliğini üçüncü tarafların kötü niyetli müdahalelerine karşı korumalarını ve komşularıyla barış içinde yaşamalarını mümkün kılıp kılmadıklarına göre değerlendireceğiz.”
Macron: Barbar devlet yıkıldı…
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Barbar devlet yıkıldı, nihayet. Suriye halkına, cesaretlerine ve sabırlarına saygılarımı sunuyorum. Bu belirsizlik anında onlara barış, özgürlük ve birlik dileklerimi iletiyorum. Fransa, Orta Doğu’daki herkesin güvenliğine olan bağlılığını sürdürecektir” ifadelerini kullandı.
Fransa Dışişleri Bakanlığı ise Suriye’deki son duruma ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “Beşar Esad’ın ve rejiminin, kendi halkına karşı 13 yılı aşkın süredir uyguladığı son derece şiddetli baskının ardından devrilmesini memnuniyetle karşıladıklarını” ifade edilerek, “Şimdi Suriye’de birlik zamanı” denilerek barışçıl bir siyasi geçiş çağrısında bulunuldu. Açıklamada, “Fransa, tüm Suriyelileri birleşmeye, uzlaşmaya ve her türlü aşırıcılığı reddetmeye çağırmaktadır” denildi.
Starmer da Macron Gibi “Barbar” Tabirini Tercih Etti
Birleşik Krallık Başbakanı Starmer, Suriye’de cihatçı HTŞ öncülüğündeki silahlı muhalif grupların Şam’ı ele geçirmesiyle Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ülkeden ayrılmasına ilişkin bir açıklama yaptı. Starmer, yazılı açıklamasında şunları kaydetti:
“Suriye’de son saatlerde ve günlerde yaşanan gelişmeler eşi benzeri görülmemiş nitelikte olup bölgedeki ortaklarımızla görüşüyoruz ve durumu yakından takip ediyoruz. Suriye halkı Esad’ın barbar rejimi altında çok uzun süre acı çekti ve onun gidişini memnuniyetle karşılıyoruz. Şimdi odak noktamız siyasi bir çözümün hakim kılınması ve barış ve istikrarın yeniden tesis edilmesidir. Tüm tarafları, sivilleri ve azınlıkları korumaya ve temel yardımların önümüzdeki saatler ve günlerde en savunmasız kişilere ulaşmasını sağlamaya çağırıyoruz.”